Od 1974 roku dla artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej, przyznawana jest Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”. To najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce, jej patronem jest Oskar Kolberg (1814-1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor.
W tegorocznej, 46. edycji konkursu, w kategorii twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego nagrodę im. Oskara Kolberga otrzymała Wanda Majtyka, solistka śpiewaczka, autorka scenariuszy spektakli teatru wiejskiego oraz instruktorka zespołów ludowych z Popowic i Ożarowa, wykonawczyni plastyki, ozdób z papieru i rekwizytów obrzędowych. To kolejne wyróżnienie dla twórców ludowych z Ziemi Wieluńskiej. Przypomnijmy, że nagrodą im. Oskara Kolberga został też w 2003 roku uhonorowany Zespół Folklorystyczny z Popowic.
To dużo jest takich, nie tylko ja jestem. Dużo jest kobiet, które prowadzą takie teatry, zespoły. Teatry to były moje wyjątkowo ulubione, w każdy rok nowa sztuka była i to się podobało. Jakoś tak samo wychodziło, przeważnie brałam to, co się dzieje na wsi. Jak brakło tych obrzędów, to zwykłe życie wiejskie było i tak do dzisiaj. A dziś to wiadomo, jak jest – i ręka niewładna, i nogi nie takie. Ale jeszcze jakoś się działa, jak trzeba, to trzeba, to się leków nałyka, żeby nic nie bolało, i jakoś się działa. Tych piosenek, jak powiem nieraz, że ich ze sto umiem, to nie chcą mi wierzyć. Umiem, tylko musiałabym zajrzeć, o którą chodzi i każdą do końca wiem. A to, co się teraz nauczę, to już się zapomina. Po prostu, mózg już nie jest teraz taki jak kiedyś, nie jest tak chłonny. Piosenek to my się uczyliśmy sami. Jak szło się od żniwa, spracowane, sąsiadki na swojej miedzy, my na swojej, to my się schodzili na jedną i do domu my szli i wtedy to my śpiewali. A teraz nikt nie śpiewa, młodzież nie umie wcale śpiewać, nic.
– mówiła Wanda Majtyka.
Pozostali twórcy ludowi uhonorowani w tej kategorii to: Henryk Marszał, Stanisława Mąka, Genowefa Pabich i Bernarda Rość.
Nagrodę w kategorii II – dla Mistrza Tradycji przyznano dla Marii Grzegorek, dla twórców za pisarstwo ludowe nagrodę otrzymał Andrzej Dziedzina Wiwer. Za badania kultury ludowej wyróżnieniem uhonorowano Marię Brylak-Załuską oraz Jolantę Danak-Gajdę. W kategorii kapel nagrodę Kolberga otrzymała Orkiestra Dęta ze Zdziłowic, w kategorii zespołów folklorystycznych – Zespół Śpiewaczo-Obrzędowy Blinowianki oraz Zespół Gościszowianie. W kategorii instytucji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej nagrodę otrzymała Fundacja „Dziedzictwo Nasze”. Po raz pierwszy w ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznano nagrodę specjalną dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji – otrzymała ją Barbara Wandzel.
Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie się 1 lipca 2021 roku na Zamku Królewskim w Warszawie. Wszyscy laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu. Konkurs oraz gala realizowana jest przez Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
Najbliższą audycję „Ludowe Pejzaże” poświęcimy twórczości Wandy Majtyki. Emisja na naszej antenie w niedzielę, o 13:30.
