Wczoraj na wieluńskiej nekropolii odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Gibka, ps. „Piekarz”. To urodzony w Gromadzicach żołnierz Armii Krajowej, oddziału AK„Tartak” i Konspiracyjnego Wojska Polskiego. To jednocześnie jeden z wielu zamordowanych w pierwszych latach po II wojnie światowej i bezimiennie pochowanych pod murem cmentarza wieluńskiego przy ul. 3 Maja. Stanisław Gibek jest symbolem, pierwszym żołnierzem II konspiracji z naszego regionu, który po latach odzyskał swoją tożsamość. W uroczystościach brali udział członkowie rodziny, parlamentarzyści, samorządowcy, przedstawiciele organizacji i instytucji oraz mieszkańcy regionu. Pochówek odbywał się w asyście wojskowej
List Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, skierowany do uczestników uroczystości, odczytał poseł na Sejm RP, Marek Matuszewski:
„Dostojni goście, szanowni państwo, droga rodzino. W panteonie bohaterów naszej niepodległości przez lata nie było miejsca dla tych, którzy wierni ideałom służby Ojczyźnie przeciwstawiali się komunistycznemu terrorowi. Ich tragiczne losy i miejsca pochówku miały być na zawsze wymazane z pamięci Polaków. Dziś wolna Rzeczypospolita oddaje należną cześć Stanisławowi Gibkowi, ps. „Piekarz”.
Dr Dariusz Rogut, dyrektor IPN Oddział w Łodzi:
Oni nigdy nie zwątpili w to, że możemy być wolnym narodem i podjęli walkę z sowieckim okupantem i jego komunistycznymi kolaborantami. Ówczesna władza chciała zrobić wszystko, aby o nich zapomniała historia, aby zapomnieli mieszkańcy.
Wiktoria Noculak, córka Stanisława Gibka:
Nie znam ojca. Czekaliśmy na ten moment 73 lata, było to straszne. Jestem wzruszona, dziś cała noc nieprzespana, teraz brakuje mi słów. Wiedzieliśmy od samego początku, gdzie był pochowany. Dwie siostry pilnowały całą noc, gdzie będą wrzucać przez mur. Ale dopóki badania genetyczne nie potwierdziły, to pewności nie było, że to on. Sam moment odebrania noty identyfikacyjnej taty też był bardzo wzruszający. Apeluję do rodzin żołnierzy „niezłomnych” – trzeba zgłaszać się do IPN, warto próbować potwierdzać tożsamość ofiar. Proszę o jeszcze jedno – do ludzi, którzy tu mają swoje rodzinne groby, aby zdecydowali się, zezwolili na ekshumacje. Żeby umożliwili dalsze poszukiwania.
Poniżej prezentujemy listę ofiar reżimu komunistycznego w regionie wieluńskim.
Kolejność chronologiczna.
1945
▶ Feliks Bociąga – zginął 20.12.1945 roku w Działoszynie, zastrzelony przez patrol MO z Działoszyna podczas próby przepłynięcia Warty.
1946
▶ Jan Woźniak – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, zabity w Wieluniu podczas akcji pościgowej 12.01.1946 roku.
▶ NN – zginął 13/15.01.1946 roku w Mieleszynie zabity podczas obławy, jego ciało zabrali towarzysze.
▶ Józef Rodak ps. „Józek” – ur. 15.03.193? roku w Bolesławcu syn Józefa i Marii, zamieszkały we wsi Chróścin gm. Bolesławiec, żołnierz oddziału „Otta”. 08/11.02.1946 roku poległ w Bolesławcu podczas akcji na posterunek MO – „zastrzelony leżał z bronią maszynową”.
▶ Wiktor Wójcik ps. „Wilczek” – żołnierz oddziału „Otta”, a później zastępca Stanisława Rudego „Panka”, poległ 18.02.1946 roku w starciu z grupą operacyjną KBW z Oleśnicy i UB z Wrocławia we wsi Wiewiórka.
▶ Bohdan Iwanow – ur. 01.04.1925 roku, syn Franasiewa i Ifracyjnej (?), zamieszkały we wsi Chruścin, członek oddziału „Rudego”. 26.02.1946 roku został ciężko raniony przez pluton operacyjny MO pod Bolesławcem, zmarł 28.02.1946 roku w wieluńskim szpitalu.
▶ Zygmunt Tomaszewicz ps. „Nietoperz” – ur. 23.10.1921 roku we wsi Rychtal, syn Władysława i Heleny, zamieszkały we wsi Ignacówka, żołnierz oddziału „Otta”, dowódca patrolu w oddziale Stanisława Panka „Rudego”. Poległ 09.03.1946 roku w starciu z grupą operacyjną MO i UB, wspieraną przez oddział sowiecki w gajówce w Starym Ochędzynie.
▶ Jan Żurawski ps. „Słoń” – żołnierz oddziału Grupa Dywersyjna AK „Błyskawica”, 17.03.1946 roku w okolicach Janowa pod Złoczewem wpadł w zasadzkę zorganizowaną przez KBW i UB Wieluń, ranny został wzięty do niewoli i skierowany do wieluńskiego szpitala, gdzie zmarł. Przewieziony do Wielunia. Ranny został skierowany przez funkcjonariuszy UB do szpitala, gdzie zmarł.
▶ sierż. Henryk Karpiński ps. „Tarzan” – ur. 30.12.1922 roku w Ozorkowie, syn Jana, żołnierz Grupy Dywersyjnej Armii Krajowej „Błyskawica”, poległ 18.03.1946 roku w okolicach Janowa pod Złoczewem w wyniku zasadzki UB i KBW.
▶ Stanisław Sobczak – ur. 21.07.1922 roku we wsi Galewice (pow. wieruszowski), syn Kazimierza Sobczaka i Marianny z Jeziornych, więzień obozów koncentracyjnych. W 1946 r. partyzant oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zastrzelony przez funkcjonariuszy UB 04.04.1946 roku w lesie koło wsi Pędziwiatry i Głaz (gm. Galewice).
▶ Leon Tomiczek – ur. 25.03.1920 roku we wsi Tokarzew (pow. ostrzeszowski), syn Andrzeja Tomiczka i Józefy z Tokarskich, został zastrzelony przez funkcjonariuszy UB 04.04.1946 roku w lesie koło wsi Pędziwiatry i Głaz (gm. Galewice), zwłoki zostały zabrane przez grupę operacyjną UB z Wielunia i pochowane na cmentarzu w Wieluniu pod murem.
▶ Józef Morga ps. „Gajowy” – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity w czasie pościgu 28.04.1946 roku w Przychodach (gm. Naramice) w czasie starcie z funkcjonariuszami PUBP i żołnierzami Armii Czerwonej.
▶ NN ps. „Władek” – pochodził ze wsi Piaski (gm. Bolesławiec), żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity w czasie pościgu 28.04.1946 roku w Przychodach (gm. Naramice) w czasie starcie z funkcjonariuszami PUBP i żołnierzami Armii Czerwonej.
▶ Jan Szczerbowski ps. „Amerykanin” – ur. 01.08.1921 roku w Broughton (USA), syn Ignacego i Marii. W 1945 roku działał w organizacji w Małopolsce. Ranny podczas aresztowania, umieszczony w szpitalu, skąd zbiegł i dołączył do oddziału Stanisława Panka „Rudego”. Zginął 28.04.1946 roku w Przychodach (gm. Naramice) podczas obławy funkcjonariuszy PUBP Wieluń i żołnierzy Armii Czerwonej.
▶ Wiktor Wypych ps. „Wiktor” – ur. 24.05.1922 roku we wsi Mielczyn, syn Walentego i Marii Domagały, zamieszkały w Kłobucku, żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity 04.05.1946 roku w Wieluniu.
▶ Hieronim Dudek – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity 04.05.1946 roku w czasie pościgu.
▶ Stefan Urbański ps. „Rzeźnik” – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity 04.05.1946 roku.
▶ Jan Jankowski ps. „Tryplarz” – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, został zabity 07.05.1946 roku.
▶ Stefan Mordal – mieszkał w Raciszynie (gm. Działoszyn), został zastrzelony 06.06.1946 roku przez patrol WP w lesie koło Działoszyna, w chwili śmierci lat 26.
▶ Józef Wojewódka ps. „Orzechowski” – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, poległ 14.06.1946 roku w czasie akcji.
▶ Bolesław Kijek – 05.07.1946 roku został w Bolesławcu „postrzelony przez Wojsk. Gr. Oper. Rannego odstawiono do Szpitala w Wieluniu”.
▶ kpr. Adam Wiktor ps. „Wichura” – ur. 12.06.1914 roku we wsi Załęcze Małe, syn Piotra i Marianny, żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, dowódca drużyny w oddziale KWP „Jastrzębie”, „Oświęcim”. Poległ 24.07.1946 roku w obławie UB i MO w lesie pod Parzymiechami.
▶ NN, NN, NN – zastrzeleni 24.07.1946 roku w czasie w okolicach Olesna,.
▶ Stanisław Panek ps. „Rudy” – ur. 08.09.1924 roku w Czeladzi, syn Pawła i Joanny z d. Jarkiewicz, dowódca oddziału zbrojnego, został zabity 10.08.1946 roku w akcji MO i UB z Wielunia w okolicy Wójcina. Zwłoki przewieziono do Wielunia, gdzie 11.08.1946 roku biegły Sądu Grodzkiego w Wieluniu dokonał oględzin zwłok.
▶ Stefan Grzesiak ps. „Zdzich” – żołnierz oddziału Stanisława Panka „Rudego”, 10.08.1946 roku został zabity w akcji MO i UB z Wielunia w młynie Papiernia koło Wójcina. Zwłoki przewieziono do Wielunia, gdzie 11.08.1946 roku biegły Sądu Grodzkiego w Wieluniu dokonał oględzin zwłok.
▶ Mieczysław Graczyk – partyzant oddziału KWP Adama Dulęby „Jura”, został zabity 12.08.1946 roku przez funkcjonariuszy PUBP z Wielunia we wsi Lipie koło Kiełczygłowa.
▶ kpr. Mieczysław Olejnik ps. „Szary” – ur. 10.05.1923 roku w Skomlinie, syn Jana i Zofii, dowódca drużyny i żandarmerii w oddziale KWP dowodzonym przez jego brata „Babinicza”. Zginął śmiercią samobójczą 22.09.1946 roku w Skomlinie otoczony przez patrol MO.
▶ Józef Ignasiak – 23.09.1946 roku „we wsi Załęcze Małe (Mierzyce) dokonał samobójstwa przez zastrzelenie się z nielegalnie posiadanej broni” – miał 33 lata.
▶ Eryk Matuszczyk ps. „Kozak” – ur. 30.06.1926 roku , syn NN i Marii, pochodził z Przedmościa (gm. Praszka), żołnierz oddziału Alfonsa Olejnika „Babinicza”. Zginął 09.11.1946 roku zastrzelony przez milicjantów na stacji kolejowej w Praszce.
▶ Adam Skoczylas ps. „Grom”, „Kruszyna” – żołnierz KWP, został zastrzelony przez funkcjonariusza ORMO 22.11.1946 roku w Folwarku Rudneckim.
▶ Tadeusz Olejnik ps. „Kapsel” – ur. 03.04.1926 roku w Wójcinie, syn Piotra i Stefanii, żołnierz oddziału Alfonsa Olejnika „Babinicza” i Stanisława Panka „Rudego”, aresztowany 10.08.1946 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 11.12.1946 roku w Wieluniu.
▶ Bronisław Perlak ps. „Kogut” – ur. 26.09.1922 roku w Wójcinie, syn Apolinarego i Bronisławy, żołnierz oddziału Alfonsa Olejnika „Babinicza” i Stanisława Panka „Rudego”, aresztowany 10.08.1946 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 11.12.1946 roku w Wieluniu.
▶ Stefan Łuszczyk ps. „Karp” – żołnierz KWP, został śmiertelnie postrzelony 26.12.1946 roku przez funkcjonariusza MO we wsi Osjaków.
▶ Kosylak (?) – został zastrzelony 22.12.1946 roku przy próbie rozbrojenia grupy ORMO w folwarku Raducia.
1947
▶ Adam Dolik – ur. 01.11.1906 roku we wsi Bojanów, syn Jana i Elżbiety, członek PSL, współpracownik i magazynier broni oddziału Alfonsa Olejnika „Babinicza”, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 18.01.1947 roku w Wieluniu.
▶ plut. Jan Wyrembak ps. „Wilga” – ur. 12.09.1915 roku w Niemczech, syn NN i Józefy, podoficer rezerwy 78. pp, żołnierz AK na Wileńszczyźnie (ps. „Niedopytalski”), podoficer broni i dowódca drużyny w oddziale KWP „Babinicza”. Aresztowany, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 18.01.1947 roku w Wieluniu.
▶ Stanisław Krys – zamieszkały w Kaczkach/Kawkach (gm. Galewice), 28.01.1947 roku został postrzelony przy próbie wylegitymowania w miejscowości Kawki, zmarł w drodze do szpitala.
▶ Antoni Błach ps. „Mucha” – syn Ignacego i Marii, zamieszkały w miejscowości Bieniec (gm. Mierzyce, pow. wieluński), żołnierz oddziału Alfonsa Olejnika „Babinicza”, zginął 30.01.1947 roku w Wapienniku podczas obławy PUBP Wieluń. Pochowany na cmentarzu w Wieluniu.
▶ Stanisław Żółtaszek ps. „Siwy” – żołnierz oddziału A. Olejnika „Babinicza”, zginął 30.01.1947 roku w Wapienniku podczas obławy PUBP Wieluń.
▶ ppor. Jan Siewiera ps. „Wicher” – ur. 09.05.1922 roku w Kuźnicy Kaszewskiej, syn Stefana i Franciszki, partyzant NSZ-AK, absolwent konspiracyjnej podchorążówki, zastępca dowódcy oddziału KWP „Oświęcim”. Ciężko ranny 29.01.1947 roku w Szczepanach podczas zasadzki PUBP Wieluń, aresztowany w wyniku obławy, zmarł podczas przesłuchania.
▶ Antoni Szyguda – zamieszkały w Szymkowiczach, 15.04.1947 roku został zastrzelony na stacji Szymkowicze po użyciu broni.
▶ Leon Foriasz ps. „Longin” – ur. 03.01.1920 roku, żołnierz KWP, został ranny 30.10.1947 roku we wsi Raczyn w czasie akcji UB i MO Wieluń, po przewiezieniu do urzędu zmarł.
▶ Józef Skoczylas ps. „Miś”, „Burza” – ur. 17.09.1927 roku we wsi Raduszyce, syn Wincentego i Agnieszki, żołnierz KWP, został zatrzymany 08.10.1947 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 29.11.1947 roku w Wieluniu.
▶ Józef Małolepszy ps. „Brzoza” – ur. 13.05.1920 roku we wsi Kraszkowice, syn Antoniego i Zofii, żołnierz KWP, pełnił funkcję łącznika między oddziałami, został zatrzymany 08.10.1947 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 29.11.1947 roku w Wieluniu.
1949
▶ Stefan Krzemianowski – ur. 28.09.1919 roku we wsi Niemierzyn, syn Piotra i Marii, żołnierz KWP, łącznik „Murata”, 13.03.1949 roku popełnił samobójstwo we wsi Okalew/Staropole podczas okrążenia przez KBW.
▶ Stefan Janik ps. „Warta” – ur. 08.06.1905 roku, syn Piotra, żołnierz KWP, został zabity 28.07.1949 roku w akcji na terenie powiatu wieluńskiego.
▶ Jan Krzywański ps. „Sęk”, „Złotnik”, „Jankiel” – ur. 14.12.1911 roku w Dobrosławie, syn Stanisława i Marianny, żołnierz KWP, dowódca oddziału zbrojnego, kwatermistrz KWP, został zatrzymany 12.02.1949 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 13.09.1949 roku w Wieluniu.
▶ Tadeusz Szymański ps. „Manifest”, „Wierszuł” – ur. 02.12.1924 roku w Augustynowie, syn Leona i Stanisławy, żołnierz KWP, został zatrzymany 11.02.1949 roku, wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 13.09.1949 roku w Wieluniu.
▶ Władysław Dwornik ps. „Synek” – ur. 13.09.1927 roku we wsi Ugoda Niemieszyńska, syn Stanisława i Antoniny, żołnierz KWP, dowódca oddziału zbrojnego krypt „Dzwon”, został zabity 30.09.1949 roku w czasie akcji zbrojnej UB i KBW we wsi Kolonia Oleśnicy k. Złoczewa
▶ Franciszek Karbowiak ps. „Dąbek” – żołnierz KWP, został zabity 30.09.1949 roku w akcji zbrojnej UB i KBW we wsi Kolonia Oleśnicy k. Złoczewa.
▶ Jan Tomaszewski ps. „Rudek” – ur. 16.05.1925 roku we wsi Sudoły, syn Józefa i Marianny, żołnierz KWP, 02.10.1949 roku został zabity w akcji we wsi Mielcuchy.
▶ Stanisław Gwiazda ps. „Witek” – ur. 21.03.1926 roku we wsi Naramice, syn Franciszka i Petroneli, żołnierz KWP, 19.10.1949 roku został zabity w akcji we wsi Okalew lub Czastary, ciało przewieziono do PUBP w Wieluniu.
1951
▶ Jan Kwapisz ps. „Lis-Kula” – ur. 30.06.1926 roku we wsi Rejnów, syn Władysława i Felicji, żołnierz KWP, oficer łącznikowy „Warszyca”, kwatermistrz w stopniu por. „Murata”, dowódca oddziału krypt. „Drzymała 3”, poległ 21.07.1951 roku we wsi Huta Czarnożylska podczas zasadzki zorganizowanej przez UB.
Osoby pragnące przekazać swoje DNA lub uzyskać bliższe informacje prosimy o zgłoszenie się do Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie za pośrednictwem numeru telefonu:
797 89 13 97 lub e-mail: genetyka@ipn.gov.pl lub Wieloosobowego Stanowiska ds. Poszukiwań i Identyfikacji, Oddział IPN w Łodzi tel. (42) 616-27-56.
Komentarze