Wojewódzkie Święto Chrzanu to impreza, która zyskała sobie już sympatyków w całym regionie i województwie. Co roku odbywa się w Osjakowie, a zjeżdżają na nią producenci z całego zagłębia chrzanowego, do którego należy również gmina Siemkowice. Mieszkańcy tego rejonu nie wyobrażają sobie świąt bez tradycyjnej zupy chrzanowej przygotowywanej na serwatce. Obecnie zyskała ona taką popularność, że przygotowuje się ją na każde święta, imprezy i wydarzenia. Chrzan, znany ze swojego intensywnego smaku i aromatu, był niegdyś stosowany nie tylko w kuchni, ale również w medycynie i innych aspektach życia.
Za mojej pamięci to nie, ale za naszych mam na liściach chrzanu piekli chlebek. Dzisiaj są blachy, kiedyś tego nie było – mówi członkini KGW Lipniczanki w Lipniku.
Korzeń chrzanu wykorzystywano do przyprawiania mięsa, ryb, a także jako dodatek do sosów i zup. W czasach gdy konserwacja żywności była wyzwaniem, chrzan pełnił funkcję naturalnego środka konserwującego, zapobiegającego psuciu się potraw. Ostry smak chrzanu podkreślał również smak wędlin i pasztetów. Dawniej chrzan miał również zastosowanie w medycynie ludowej. Jego właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne były szeroko wykorzystywane w leczeniu różnych dolegliwości. Tarcie chrzanu na drobnej tarce i stosowanie go w formie okładów było popularnym sposobem na łagodzenie bólów reumatycznych i artretycznych. Chrzan stosowano również do leczenia przeziębień, zapalenia oskrzeli i kaszlu. Napary i syropy z chrzanu miały działanie wykrztuśne i rozgrzewające.
W niektórych regionach Polski uważano, że jego korzeń ma magiczne właściwości ochronne. Z tego powodu chrzan wkładano do koszyków wielkanocnych, aby chronił domostwo przed złymi duchami i zapewniał urodzaj. W niektórych domach korzeń chrzanu zawieszano nad drzwiami wejściowymi, wierząc, że odpędzi zło i choroby. Mimo że wiele z zastosowań chrzanu zostało wypartych przez bardziej nowoczesne rozwiązania, odgrywa on ważną rolę w życiu mieszkańców zagłębia chrzanowego. Uprawy tej rośliny, zbiory i późniejsze tarcie chrzanu wciąż są praktykowane, w co bardzo często zaangażowani są wszyscy członkowie rodziny. Przepisy na dania z wykorzystaniem chrzanu przekazywane są z pokolenia na pokolenia i bardzo rzadko ulegają jakimkolwiek modyfikacjom.
Tekst: Kinga Karwas
